Jak budować poczucie wartości u dziecka

Jak budować poczucie wartości u dziecka

Poczucie wartości wpływa na aspiracje, cele życiowe, podejmowane decyzje. To, co rodzice zakorzenią w dzieciach od najmłodszych lat rzutuje na kolejne etapy życia. Dziecko o wysokiej samoocenie chętniej inicjuje kontakty z rówieśnikami, podejmuje próby udziału w różnorodnych aktywnościach. Maluch o niskim poczuciu wartości izoluje się od otoczenia, jest pełny obaw o przyszłe niepowodzenie. Często pojawia się nawet błędne koło niemocy które psycholodzy nazywają „wyuczoną bezradnością”.  Rodzice są pierwszymi osobami, które mają ogromny wpływ na budowanie poczucia  wartości u dziecka. Jest kilka ważnych kwestii, które w istotny sposób kształtują młodych ludzi.

Akceptuj

Dziecko ma do przebycia długą, trudną drogę rozwoju. Towarzyszą mu ciągłe zmiany. Dojrzały rodzic powinien być świadomy stadiów rozwoju, tak, aby z akceptacją patrzeć na pojawiające się zmiany u dziecka. Dzięki temu możliwe stanie się dostosowanie wymagań i oczekiwań do aktualnych możliwości dziecka. Świadomy rodzic nie pozwoli, aby wygórowane oczekiwania  zdominowały patrzenie na dziecko. Akceptacja dotyczy również stanów emocjonalnych. Gdy widzisz, że Twoje dziecko odczuwa złość nazwij to i uznaj za naturalne: „Patrząc na Ciebie mam wrażenie, że jesteś bardzo zdenerwowany. Zastanawiam się, co wprowadziło Cię w ten stan. Może mi o tym opowiesz?”. W ten sposób dziecko otrzymuje komunikat, że jest kochane bezwarunkowo, a przeżywana złość jest naturalną emocją, do której każdy ma prawo.

Doceniaj

Chwal dziecko za włożony wysiłek, nie tylko za efekty. Warto być świadomym, że  pochwały mogą przynosić niezamierzone efekty. Zdarza się, że dziecko wątpi w wiarygodność pochwały („Dlaczego babcia twierdzi, że przepięknie ułożyłem zabawki, jak wrzuciłem je tylko do szafki? Jutro zrobię tak samo, skoro to wystarczy”); są sytuacje, kiedy pochwała wywołuje sprzeciw („Dlaczego ciocia uważa, że jestem zawsze posłuszna? To nieprawda, ostatnim razem krzyczałam, że nie będę sprzątać”); bardzo często pochwała skłania do skupienia się na słabości (Jestem niesamowicie mądry? To prawda, że z matmy radzę sobie nieźle, ale średnio radzę sobie z ortografią”). Konstruktywne chwalenie powinno składać się z dwóch elementów. Na początku warto opisać, co widzimy i czujemy, np. „Narysowałaś ciekawy obrazek, widzę tutaj dwa kółka, trzy krzyżyki, kilka pętelek. Jak to wymyśliłaś?”. W odpowiedzi na taki komunikat dziecko może samo się pochwalić, pomyśleć, że jest pomysłowe. Samodzielne dojście do pozytywnej wiedzy na swój temat ma większą wartość niż komunikat przekazany wprost od dorosłego.

Okazuj pozytywne emocje

Największym darem, jaki rodzic może dać swojemu dziecku jest zapewnienie klimatu ciepła i miłości. Człowiek dorastający w atmosferze życzliwości uczy się akceptować samego siebie oraz pojawiające się różne stany emocjonalne. Głaszcz dziecko, przytulaj, uśmiechaj się często, mów przyjemnym tonem.  Pamiętaj, że przekaz niewerbalny stanowi ponad połowę komunikatu jaki wysyłamy do drugiej osoby.

Szanuj uczucia dziecka

Bardzo często dzieci przychodzące do psychologa twierdzą, że przeżywanie negatywnych emocji jest czymś złym. Od nauczycieli, rodziców i innych dorosłych otrzymują przekaz, że nie powinni się złościć, płakać itd. To sprawia, że u dziecka pojawia się poczucie winy, gdy poczuje złość, smutek, strach. To negatywnie oddziałuje na postrzeganie siebie i poczucie wartości. Okaż szacunek wobec uczuć przeżywanych przez dziecko. Pamiętaj, aby do końca wysłuchać to, co dziecko ma do powiedzenia. Pokaż, że rozumiesz te uczucia, powiedz „Tak, rozumiem, że było Ci smutno...”. Młody człowiek czasami nie potrafi jeszcze nazwać przeżywanych stanow, pomóż mu mówiąc np. „Mam wrażenie, że bardzo Cię to zdenerwowało”, „Wydaje mi się, że było Ci przykro”.

Traktuj dziecko jak eksperta

Zdarza się, że osoby dorosłe stawiają się w pozycji bezwzględnych autorytetów, które wszystko wiedzą lepiej. Staraj się postawić dziecko w roli eksperta i pytaj o jego pomysły na rozwiązanie trudności. To motywuje młode osoby do niezależności myślenia, kreatywności oraz daje poczucie sprawstwa. Gdy pojawi się problem możesz zapytać: „Co Ty byś zrobił w tej sytuacji? Jak jeszcze można to rozwiązać?”. Weź pod uwagę to, co mówi dziecko. Doceń jego wysiłek, pozwól mu sprawdzić swoje rozwiązania. Taka postawa buduje zaufanie do samego siebie i wpływa na poczucie własnej wartości.

Zachęcaj do samodzielności

Bardzo ważną kwestią jest stworzenie takiej sytuacji wychowawczej, aby dzieko miało szansę odłączyć się od rodziców, stać się niezależną indywidualnością. Aby tak się stało rodzic powinien pozwolić dziecku na samodzielne radzenie sobie z drobnymi codziennymi trudnościami, tak by miało szansę uczyć się na swoich błędach. Na początku można dać szansę decydować o codziennych sprawach np. „Masz ochotę założyć żółtą bluzkę czy czerwoną?”. Pamiętaj, aby nie spieszyć się z udzieleniem odpowiedzi. Możesz powiedzieć: „Zadałeś ciekawe pytanie. Jak myślisz...?”.

Dobrze jest słyszeć, że ktoś Cię docenia, wspaniale jest wiedzieć, że Twoje zdanie jest dla innych ważne, a ludzie, którzy Cię otaczają uważają, że jesteś wyjątkową osobą z wieloma zdolnościami. Takie dobre słowa zasłyszane w ciągu całego życia stanowią skarby, które każdy z nas przechowuje w komnacie serca. To one umacniają w najtrudniejszych momentach życia i dodają odwagi w zmaganiach z codziennością. 

--

Co sądzisz o naszym poradniku i treści artykułów? Kliknij w czerwony widget "Opinia" po prawej stronie strony i podziel się z nami swoim zdaniem.

Dziękujemy !